عرضه آموزه های قرآنی در فضای مجازی
“فضای مجازی چشم انتظار ورود محتوای غنی با شکلی جذاب است”
دکتر محمد فنایی‌اشکوری، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) به بایسته‌های تولید محتوای اصیل در دنیای جدید و فضاهای مورداستفاده جوانان اشاره کرد. پاسخ های این کارشناس را مشاهده می‌کنید:
*مؤسسات آموزشی در حوزه های علمیه چه اقداماتی در راستای تولید محتوای قرآنی برداشته است؟
کارهایی که مؤسسات حوزوی انجام می‌دهند، کارهای آکادمیک است. آنها توانسته اند مباحث علوم قرآنی را به فضای مجازی برای مخاطبان عام بیاورند، اما این موضوع که کاربران پرسش‌ها و دغدغه‌های‌شان را مطرح کنند و حوزه‌های علمیه یا پژوهشکده‌های قرآنی پاسخگو باشند، کمتر صورت گرفته و جایش به شدت خالی است. معمولا پژوهشگران کارهای علمی که انجام می‌دهند، به خوبی نتوانسته‌اند پژوهش‌های‌شان را برای عموم مردم تهیه کنند و متأسفانه این مهارت هنوز ایجاد نشده است. ارائه مباحث قرآنی باید با دغدغه های زندگی امروزی همچون سبک زندگی دینی در جهان امروز و تعلیم وتربیت کودکان منطبق باشد و تولید برنامه‌های قرآنی در صداوسیما باید با زبان هنری و منطبق با نیاز امروز جامعه باشد.
متأسفانه تبلیغاتی که در دنیا علیه اسلام انجام می‌گیرد بسیار پرحجم است و حوادث رخ داده در منطقه به این تبلیغات دامن زده است و اسلام را دین خشن و جنگ طلب نشان می‌دهد. این موضوعات باید مورد بحث قرار بگیرد و اسلام به عنوان دین صلح طلب و انسان دوست نشان داده شود. همچنین باید به نسل جوان توضیح داده شود که زندگی دینی با پیشرفت، تکنولوژی و توسعه منافاتی ندارد و در دنیای توسعه یافته و پیشرفته بهتر می‌تواند دین دار باشد مشروط بر اینکه تعلیم و تربیت دینی خوبی داشته باشیم. اینها مسائلی است که باید از سوی مراکز پژوهشی دینی کار شود که متأسفانه شاهد فعالیت در خور شأنی نیستیم.
* به نظر شما چرا نهادهای دینی و حوزه‌های علمیه در این راستا حرکت نمی‌کنند و شاهد گام‌های اصولی در این عرصه نیستیم؟
ما از قافله تکنولوژی غافل هستیم و متأسفانه برخوردهای مراکز پژوهشی دینی ما اغلب انفعالی است و پس از اینکه خطری شکل گرفت و توسعه یافت و مسائل منفی‌اش دامن گیرجامعه شد، تازه به فکر جواب می‌افتیم زیرا با دنیای جدید آشنا نیستیم و اطلاعات مان کم است و بیشتر شکل سنتی تبلیغ و تحقیق درعلوم دینی را ادامه می‌دهیم و هنوز آنگونه که شایسته است وارد فضای جدید نشده‌ایم. ما می‌توانیم از دانش و مهارتی که در فضای مجازی به وجود آمده برای ابلاغ پیام دین استفاده کنیم و از پتانسیل‌های موجود بهره‌مند شویم، اما به دلیل آشنا نبودن با تکنولوژی به خوبی از ظرفیت‌های آن بهره‌مند نشده‌ایم.
باید تحولی در بینش و رویکرد ایجاد کنیم و تا زمانی که این تحول انجام نگیرد، ما واقعا از قافله عقب می‌مانیم. متأسفانه هم‌اکنون تأثیرآموزه‌های دینی در تولیدات هنری صداوسیما بسیار ناچیز است درحالی که زمینه و فرصت برای ترویج فرهنگ دینی و اسلامی در صداوسیما وجود دارد اما این حضور و تأثیرگذاری را شاهد نیستیم و یا کمتر مشاهده می‌کنیم. باید این گونه نهادها تشکیل شود و با مسائل روز آشناتر شوند. امروزه تنها نمی توان به کتاب بسنده کرد، بلکه علاوه بر آن باید از فرصت های جدید هم استقفاده کرد. فضای مجازی چشم انتظار ورود محتوای غنی با شکلی جذاب است.
اقدامات و پیشنهادات شما برای عقب نماندن از این قافله چیست؟
کسانی که ضرورت استفاده از ابزار های جدید تبلیغی را درک می‌کنند باید وارد میدان شوند و از مسئولان و متولیان مطالبه کنند. ما بدون برنامه‌ریزی، هماهنگی و کار جمعی انتظاری نمی توانیم داشته باشیم. کسانی که این دغدغه را دارند برنامه‌ای را طراحی کنند و از متولیان درخواست کنند و در نهایت هر یک از نهادها بخشی از برنامه را برعهده بگیرند و کار را پیش بگیرند.
حوزه‌های علمیه و پژوهشکده‌های قرآنی چگونه می‌توانند پتانسیل مردمی را در تولید محتوای قرآنی در فضای مجازی تقویت کنند؟
حوزه‌های علمیه، می‌توانند محتوایی کار را تولید کنند که البته این امر هم نیازمند کار جمعی و مشترک است. اهل رسانه و هنر و آشنایان به مسائل تکنولوژی رسانه و فضای مجازی هم باید همکاری کنند. یک نهاد به تنهایی نمی‌تواند همه این ابعاد را پوشش دهد. تولید محتوا را از مراکز پژوهشی و حوزه‌های علمیه مطالبه کنیم اما شکل و صورت و منطبق کردن با نیازهای افراد مختلف باید از سوی رسانه‌ها و فعالان و دغدغه‌مندان آشنا با مهارت های جدید رسانه ای صورت بگیرند. تولید محتوا برای هر یک از اقشار متفاوت از یکدیگر است و نیازهای کودکان و نوجوان قطعا با نیازهای جوانان متفاوت است.همه این مباحث نیازمند علم برنامه ریزی و عزم جدی است. مثلا بازی های رایانه ای حجم مهمی از وقت نوجوانان را پر می کند. امامتاسفانه کودکانه ما از برنامه هایی که در بیرون از مرز های ما و برای اهداف دیگری طراحی شده است استفاده می کنند.