شاخه های فلسفه
با سلام اگر ممکن است توضیحی دربارۀ شاخه های مختلف فلسفه بدهید.
سلام بر شما. آنچه به اختصار می توانم بگویم این است که فلسفه از موضوع های گوناگون و متنوع بحث می کند. با بحث از هر موضوعی شاخه¬ای از فلسفه به وجود می آید. وقتی فیلسوف دربارۀ سیاست می¬اندیشد فلسفۀ سیاست شکل می گیرد؛ هنگامی که دربارۀ اخلاق می اندیشد فلسفۀ اخلاق به وجود می آید؛ و زمانی که دربارۀ دین فکر می کند، فلسفۀ دین پیدا می¬شود. برخی از شاخه های فلسفه عبارتند از: فلسفۀ اولی، معرفت شناسی، فلسفۀ منطق، فلسفۀ ذهن، فلسفۀ سیاست، فلسفۀ اخلاق، فلسفۀ دین، فلسفۀ زبان، فلسفۀ تاریخ، فلسفۀ علم، فلسفۀ فیزیک، فلسفۀ اقتصاد، فلسفۀ تعلیم و تربیت.
برخی از شاخه های فلسفه ناظر به علوم هستند. فلسفه های علوم هم به تنوع علوم متنوع هستند. همچنانکه علوم طبیعی داریم، فلسفۀ علوم طبیعی هم داریم و همانطور که علوم انسانی و اجتماعی داریم، فلسفۀ علوم انسانی و اجتماعی هم داریم. به عبارت دیگر، برای هر علمی می توان فلسفۀ آن علم را هم داشت؛ مانند فلسفۀ فیزیک، فلسفۀ روانشناسی و حتی فلسفۀ فلسفه. فلسفۀ هر علم از مسائل کلی مربوط به آن علم بحث می کند؛ مانند بحث از تعریف، موضوع، پیش فرض ها، اهداف، روش، و ویژگی های یک علم و نسبت آن با دیگر علوم. فلسفۀ یک علم نگاهی بیرونی به آن علم است. چنانکه پیدا است، تنها با اشراف بر یک علم می توان از فلسفۀ آن علم بحث کرد؛ مثلا کسی که می خواهد از فلسفۀ روانشناسی بحث کند، باید با علم روانشناسی و تاریخ آن آشنایی عمیقی داشته باشد.
همانگونه که دیدیم، فلسفه شاخه¬های بسیاری دارد، اما این شاخه¬ها از نظر اهمیت در یک سطح نیستند. بعضی از شاخه¬های فلسفه بنیادی¬تر هستند و از اهمیت بیشتری برخوردارند. فلسفۀ اولی و معرفت شناسی دو شاخۀ بنیادی فلسفه هستند که اهمیت بیشتری نسبته به دیگر شاخه¬های فلسفه دارند. اهمیت این دو شاخۀ فلسفی از این جهت است که سایر شاخه¬های فلسفه و علوم و بسیاری از معارف بشری مبتنی بر این دو شاخه هستند. مواضعی که فیلسوف در این دو حوزه اتخاذ می کند بر دیدگاه¬های او در دیگر حوزه¬های معرفتی بسیار تأثیرگذار است. همچنین این دو شاخه از عمومیت بیشتری برخوردارند. مهمترین پرسش هایی که در این دو حوزه مطرح است برای همۀ انسان¬ها کم و بیش مطرح است و نوع پاسخی که به آنها داده می¬شود در زندگی و سرنوشت افراد تأثیر دارد. از این جهت است که آشنایی با فلسفۀ اولی و معرفت شناسی برای همگان (اعم از دانشمندان رشته¬های گوناگون و عموم مردم) می تواند مفید باشد. خوب است بدانیم که این دو شاخه از کهن ترین شاخه های فلسفه هستند، اما بسیاری از دیگر شاخه های فلسفه، به¬ویژه فلسفه های علوم، در دورۀ جدید شکل گرفته اند.